علم مهندسی عمران به منظور بهبود و افزایش کیفیت ساختمان‌ها روشی به نام مقاوم سازی را ارائه کرده است که ساختمان را در برابر حوادثی مانند زلزله تقویت می‌کند. یکی از متداول‌ترین روش‌های مقاوم سازی ساختمان که در ایران از کارایی بالایی برخوردار است، ژاکت فلزی است. ژاکت فلزی به طور کلی روشی است که در المان‌های بتنی ساختمان به کار می‌رود و موجب افزایش مقاومت سازه در برابر تنش و لرزه می‌شود. در ادامه بیشتر به ژاکت فلزی خواهیم پرداخت.
تهران تخریب بزرگترین مجموعه اجاره ابزار در تهران
منظور از ژاکت فلزی چیست؟
ژاکت فلزی یا ژاکت فولادی یکی از تجهیزات مقاوم سازی سازه‌هاست که به کمک آن می‌توان اجزای خاصی مثل ستون‌ها یا حتی دیوارهای ساختمان را از نظر استحکام تقویت کرد. این ابزار برای مقاوم سازی سازه‌های بتنی کاربرد دارد و با توجه به شرایط ساختمان در محل‌های متفاوتی به کار می‌رود.
میزان تاثیر ژاکت فلزی بر استحکام ساختمان به تناسب سختی ژاکت و تغییر شیت‌های جانبی بتن بستگی دارد. استفاده از ژاکت فلزی در سازهها می‌تواند به صورت موضعی، نواری یا دورپیچ باشد که به هدف معمار از مقاوم سازی بستگی دارد. اما به طور کلی استفاده از ژاکت فولادی برای مقاوم سازی خاک پی ساختمان بسیار پرکاربردتر است و علاوه بر مقاومت وزن خوبی را به ساختمان اضافه می‌کند.
محاسبات ژاکت فلزی
برای آشنایی با محاسبات ژاکت فلزی بهتر است استانداردهای معماری را بر حسب آخرین ویرایش مطالعه کنیم تا به بهترین نتیجه برسیم. محاسبات ژاکت فلزی تا حد زیادی به جنس خاک، مصالح به کار رفته، مقدار مقاوم سازی مورد نیاز، وزن ساختمان و … بستگی دارد. به عنوان مثال تعیین می‌کنید که با ایجاد تنش قابل توجه توسط یک زلزله 8 ریشتری، یک ستون به چه میزان مقاومت احتیاج دارد؛ بنابراین می‌توانید نوع و میزان درست ژاکت فلزی را در ستون مورد نظر به کار ببرید.
کاربرد ژاکت فلزی
کاربرد اصلی ژاکت فلزی را می‌توان در ساختمان سازی و سازهها خلاصه کرد اما چه ساختمان‌هایی با چه ویژگی‌هایی از این ابزار بهره می‌برند. معمولا در تمام ساختمان‌ها می‌توان از ژاکت فلزی استفاده کرد تا مقاوم سازی به حد دلخواه کارفرما برسد. با این حال مهم‌ترین کاربردهای ژاکت فلزی به صورت خلاصه شامل:
- افزایش سختی جانبی سازه‌های بتنی
- محصور سازی در یک عضو سازه‌ای
- افزایش مقاومت در برش‌های عناصر سازه‌ای
- مقاوم سازی عناصر سازه‌ای مثل ستون، تیر، دیوار و …
- افزایش مقاومت خمشی عناصر سازه‌ای
- تقویت پی ساختمان
- مقاوم سازی ساختمان‌های فرسوده
- افزایش مقاومت ساختمان‌های بتنی و اسکلت فلزی در مقابل تنش زلزله
روش اجرای ژاکت فلزی
استفاده از تکنیک ژاکت فلزی (Steel Jacketing) یکی از متداول‌ترین روش‌های روز دنیا برای مقاوم سازی اجزای مختلف سازه است. با استفاده از ژاکت فلزی عناصر سازه‌ای مثل تیر، ستون، دال و اتصالات ساختمان تقویت می‌شود. علت اصلی استفاده از ژاکت فلزی ایجاد فشار محیطی در عناصر سازه است که با محصور کردن هسته بتنی آن صورت می‌گیرد. این کار باعث افزایش مقاومت فشاری بتن و شکل پذیری آن می‌شود که زوایای اجزای سازه را نیز متغیر می‌کند.
بر حسب نوع المان سازه و روش اجرای ژاکت فلزی محاسبات مربوط به استفاده از این ابزار متفاوت خواهد بود. معمولاً برای اجرای ژاکت فلزی، از طریق افزایش سطح مقطع و فشار جانبی یک المان بتنی بهترین مقاومت را با اضافه کردن کمترین وزن ممکن می‌سازند. برای ایجاد مقاومت مناسب باید ژاکت فولادی را با فشار به عنصر فلزی چسباند.
معمولاً بتن با دریافت فشار وارد شده از سوی عناصر بالاتر و جاذبه، دچار انبساط شده و مقداری از مقاومت خود را از دست می‌دهد. ژاکت فلزی در این مورد فشار و انبساط ایجاد شده را کنترل کرده و از طریق فشار محیطی خود مقاومت ستون را افزایش می‌دهد. هر چقدر که ژاکت فولادی سختی و مقاومت بیشتری در برابر تنش جانبی داشته باشد، انبساط بتن محدودتر شده و با افزایش محصور شدگی مقاومت و شکل پذیری ستون یا دیوار مورد افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: بتن و افزودنی های بتن در یک نگاه
مقاوم سازی ستون با ژاکت فلزی
همانطور که گفتیم ژاکت فولادی علاوه بر افزایش سطح مقطع و تحمل بخشی از بار سازه،با ایجاد فشار به بتن آن را مقاوم‌تر می‌کند. بنابراین ستون‌های بتنی که با ژاکت فلزی محصور می‌شوند، تحمل بار بیشتری پیدا می‌کنند و آسیب احتمالی ناممکن‌تر خواهد بود؛ چرا که برای مقاوم سازی یک ساختمان اغلب با تقویت ستون‌ها ظرفیت بار را بیشتر می‌برند.
ژاکت فلزی در ستون با استفاده از عملیات جوشکاری و پیچ و مهره اجرا می‌شود و بسته به نوع و اندازه ستون متفاوت است. شایسته ذکر است که ژاکت فولادی را در برخی اجزای دیگر سازه نیز می‌توان به اجرا در آورد اما اجرای آن در ستون از سرعت و تاثیرگذاری بیشتری برخوردار است.
مزایای ژاکت فلزی چیست؟
آیا بدون مقاوم سازی یا مقاوم سازی با روش‌های دیگر می‌توان به مقاومت ایده آل در سازه رسید؟ بله روش‌های متعددی برای ایمن سازی و مقاوم سازی ساختمان وجود دارد اما بسیاری از آنها مزایای ژاکت فولادی را ندارند. مهم‌ترین مزایای ژاکت فولادی شامل:
- عدم نیاز به قالب بندی
- سهولت در اجرا نسبت به بسیاری از روش‌های مقاوم سازی ساختمان
- افزایش مقاومت هر عنصر ساختمانی به صورت جداگانه
- بهبود و اصلاح مشکلات مربوط به مقاومت سازه
- سرعت نصب بالا
- بهترین روش برای مقاوم سازی ساختمان‌های قدیمی
- پیچیدگی معماری کمتر
- قیمت پایین مصالح نسبت به سایر روش‌ها
- مقاوم سازی در برابر نیروهای جانبی و جاذبه
بنابراین می‌توان گفت که یکی از بهترین روش‌ها برای مقاوم سازی سازهها استفاده از ژاکت فلزی می‌باشد.
معایب ژاکت فلزی
اجرای ژاکت فلزی علی رغم تمام مزایای خود مثل هر روش دیگری معایبی نیز دارد که باعث می‌شود استفاده آن در ساختمان‌های مختلف پذیرفته شود. مهم‌ترین معایب استفاده از ژاکت فلزی شامل:
- عدم مقاومت در برابر آتش سوزی
- مستعد خوردگی و زنگ زدگی
- نیاز به تزریق گروت با حجم بالا
- نیاز به زمان بیشتر در صورت احتیاج به افزایش مقاومت خمشی و برشی
- نیاز به زمان بیشتر در صورت احتیاج به نماکاری ساختمان
- عدم امکان اصلاح در اتصالات ساختمانی
- نیاز به بهره مندی از نیروی متخصص و کارآمد برای اجرای مناسب
- تنوع بالای ژاکت فلزی در بازار از نظر جنس و کیفیت
در این مطلب با کاربردها، مزایا و دلایل استفاده از ژاکت فلزی آشنا شدیم. از آنجایی که نمی‌توان برای مقاوم سازی ساختمان با هر کسی همکاری کرد، لازم است ژاکت فلزی مناسب و سایر مصالح ساختمانی را از فروشگاه معتبر تهیه کنیم. بدین منظور شما عزیزان می‌توانید با کارشناسان ما در تهران تخریب ارتباط برقرار کرده و برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره کارشناسان بهره مند شوید.
نوشتن نظر