عوامل بسیاری منجر می‌شود تا افراد بازسازی یا مقاوم ‌سازی ساختمان‌ها را انجام دهند. عواملی همچون اجرای عملیات ساختمان‌سازی با خطا،  طراحی اشتباه، تغییر کاربری ساختمان و بارگذاری بیش‌ از اندازه سازه از جمله عواملی هستند که سازندگان را مجبور به مقاوم سازی ساختمان می‌کند. روش‌های متفاوتی برای انجام این کار وجود دارد که هر یک با هدف مشخصی انجام می‌شود. با انواع روش های مقاوم سازی ساختمان بیشتر آشنا شوید.

معرفی انواع روش های مقاوم سازی ساختمان

استفاده از دستگاه جداساز لرزه ای

عملکرد جداساز لرزه ای به این طریق است که ارتعاشاتی که از درون زمین به سطح ساختمان وارد می‌شود را کنترل می‌کند. این دستگاه با انعطاف‌پذیری بالا در هنگام وقوع زلزله ارتعاشات را دریافت کرده و از حرکت ساختمان جلوگیری می‌کند. با استفاده از این روش نه تنها ایمنی سازه، بلکه امنیت افراد در ساختمان نیز فراهم می‌شود. دستگاه جداساز لرزه‌ای را در زیر ساختمان نصب می‌کنند تا لرزش ساختمان را به طور چشمگیری کاهش دهد. این دستگاه نه تنها به صورت عمودی، بلکه به صورت افقی نیز قابلیت نصب دارد. این دستگاه در دو نوع لاستیکی و اصطکاکی طراحی و تولید شده است.

با نصب این دستگاه در اماکنی همچون نیروگاه‌های اتمی، مدارس و بیمارستان‌ها از بروز خسارت‌های هنگفت جلوگیری می‌شود. همچنین ساختمان‌هایی که دارای ارزش تاریخی و فرهنگی هستند یا تجهیزات گران‌قیمت در آنجا نگهداری می‌شود، می‌توانند از این مکانیزم در مقاوم سازی ساختمان در مقابل زلزله استفاده کنند.

 استفاده از میراگر یا دمپر

در میان انواع روش های مقاوم سازی ساختمان، میراگرها با کاهش دامنه ارتعاشات هنگام زلزله، مانع از وارد شدن آسیب به سازه می‌شوند. آنها همانند کمک‌فنرهای اتومبیل عمل می‌کنند و هر دو هدف یکسانی دارند. میراگرها در انواع مختلف از جمله اصطکاکی، الاستیک، جرمی تنظیم شده، ویسکوز و مایع تنظیم شده طراحی و تولید می‌شوند. میراگرهای اصطکاکی اولین خط دفاعی در برابر نیروی زلزله هستند و پس از رخ دادن زلزله نیازی به تعویض آنها نیست. میراگرهای فلزی معمولاً از جنس فولاد ساخته می‌شوند و به خوبی تمام ارتعاشات زلزله را جذب می‌کنند. این نوع میراگرها بر اثر جذب ارتعاشات تغییر شکل می‌دهند که باید تعویض شوند. میراگرهای جرمی تنظیم شده که به آنها میراگرهای جرمی فعال نیز می‌گویند، اغلب در سازه‌های بلند قابل‌استفاده هستند.

میراگرها در کنار سایر اقدامات، برای جلوگیری از زلزله به خوبی عمل می‌کنند. زمانی که زلزله رخ می‌دهد، ساختمان به سمت دیگری تاب می‌خورد و این موضوع باعث می‌شود تا نوسان به‌طورکلی کاهش پیدا کند. نصب و تعویض آسان و محافظت ساختمان در مقابل نیروی زلزله از مهم‌ترین مزیت مقاوم سازی ساختمان با میراگرها است.

پیشنهاد تهران تخریب: هر آنچه باید در رابطه با کرگیری بتن بدانید

استفاده از FRP

مقاوم سازی به روش FRP برای تقویت و مقاوم سازی ساختمان‌ها در بین متخصصین از محبوبیت بالایی برخوردار است. متداول‌ترین کاربردFRP  جهت تقویت بتن است و مهم‌ترین پارامتر برای نصب این پلیمر، ارزیابی دما و رطوبت سطح بتن است. علاوه بر تقویت خمشی، بارشی و محصور کردن ستون‌ها، از این سیستم برای جذب ارتعاشات زلزله استفاده می‌شود. الیاف و رزین اپوکسی ترکیب اصلی این کامپوزیت مقاوم را تشکیل می‌دهند. به دلیل مقاومت در برابر خوردگی بر روی انواع سازه‌ها، در محیط‌های مختلف قابل استفاده است، به همین جهت در سازه‌هایی که در سواحل دریا قرار دارند، انتخاب این روش جهت مقاوم سازی ساختمان بسیار مؤثر است. با چسباندن این کامپوزیت به سطح بتن در برابر زلزله یا آب، از ساختمان محافظت می‌شود.

عایق مناسب، وزن کم، صرفه‌جویی در زمان و هزینه، مقاومت کششی بالا، سختی و دوام بالا، خواص مکانیکی علاوه بر عدم خوردگی، از مهم‌ترین ویژگی‌های این محصول به شمار می‌آید. ازآنجاکه این کامپوزیت برای افزایش عمر مفید سازه استفاده می‌شود، اگر به طور تصادفی دچار آسیب شود، باید اصلاح و بازسازی شود. یکی از به مقرون‌به‌صرفه‌ترین تکنیک‌های تقویت ساختمان این مورد است.

استفاده از بادبند

باد و زلزله می‌توانند، نیروهای عرضی به ساختمان وارد کنند. این موضوع باعث می‌شود که بر فونداسیون ساختمان تأثیر گذاشته و ساختمان به حالت عرضی حرکت داشته باشد. ساختمان‌های بتنی برای جلوگیری از این اتفاق باید، بادبند نصب کنند. بادیند یکی از انواع روش های مقاوم سازی ساختمان محسوب می‎شود. بادبندها از تیرآهن ساخته می‌شوند که در تمام طبقات ساختمان باید نصب شوند. بادبندها را می‌توان به دو صورت، بین صفحات عمودی و صفحات افقی نصب کرد. علاوه بر این، به اشکال مختلف از جمله ضربدری و مورب می‌توانید آنها را نصب کنید. این سیستم مهاربندی برای ایجاد ثبات در تیرهای اصلی، در حین ساخت برای کمک به توزیع بار استفاده می‌شود، همچنین حرکت دائمی ساختمان را محدود می‌کند و احتمال آسیب به اجزای سازه و نما را کاهش می‌دهد.

برخی از ساختمان‌ها مهاربندی را بر می‌دارند تا فضایی برای تغییرات ساختمان ایجاد شود، اما با این کار ساختمان در معرض خطر سقوط و آسیب قرار می‌گیرد. بادبندها سختی و مقاومت برشی در ساختمان‌های فولادی را افزایش می‌دهند.

سایر روش های مقاوم سازی ساختمان

از دیگر روش های مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله می‎توان به مقاوم سازی با دیوار برشی، مقاوم سازی با ژاکت فلزی یا بتنی و مقاوم سازی با کاشت میلگرد اشاره کرد، که در این روش اتصال بتن جدید به بتن قدیم از مزیت‌های این نوع مقاوم سازی محسوب می‌شود. در روش ژاکت فلزی، در قسمتی که المان‌ها آسیب‌پذیری بیشتری دارند، ورقه‌های فولادی به وسیله بولت به ستون‌ها متصل و باعث تقویت آنها می‌شوند. در روش دیوار برشی که بیشتر از بتن و چوب استفاده می‌شود، مقاومت جانبی ساختمان تأمین می‌شود.

مقاوم سازی ساختمان های قدیمی

روش مقاوم سازی ساختمان‌های قدیمی بسیار پیچیده است. مقاومت ساختمان‌های فولادی قدیمی در برابر زلزله، بستگی به مقاومت کششی و عملیات جوشکاری آنها دارد. معمولاً در تمام خانه‌های قدیمی از طاق‌های ضربی با استفاده از تیرآهن و آجرهای فشاری استفاده می‌شده است که عملکرد مناسبی در مقابل ارتعاشات زلزله ندارند. برای مقاوم سازی این ساختمان‌ها ابتدا باید نازک کاری سقف که ممکن است سیمان، سرامیک یا موزاییک باشد، باید کاملاً برداشته شود، سپس یک شبکه میلگرد تشکیل و به ضخامت 5 تا 10 سانتی متر یک لایه بتن ریخته شود. برای مقاوم سازی ستون‌ها نیز از ورق‌های سرتاسری به جای لقمه، روش ژاکت بتنی که مقاومت خمشی و برشی در ستون‌ها را بالا می‌برد، استفاده می‌شود.

در روش‌های مقاوم سازی ساختمان بتنی قدیمی باید از روش ژاکت بتنی، روش FRP و روش دیوار برشی جهت مقاوم سازی استفاده کرد. با استفاده از کاشت میلگرد در ستون‌ها و شبکه آرماتور در دور ستون‌ها، ستون‌ها را می‌توان مقاوم سازی کرد.

سخن پایانی

استفاده از انواع روش‌ های مقاوم سازی ساختمان‌ جدید و قدیم به طولانی‌تر شدن عمر مفید ساختمان کمک و از بروز حوادث ناگهانی جلوگیری می‌کند. با هزینه‌ای کم می‌توان از خسارت‌های مالی و جانی در آینده جلوگیری کرد.